Lancelot Brown, Joseph Banks and Somerset House Lodge

Korte samenvatting ↓HGimages: Highcliffe Castle HGmap: Link to the interactive Lancelot Brown map , , , , , , , 0

A while ago I found that in 1775 someone with the name Lancelot Brown was entered in the records of Somerset House Lodge in London. It may be Brown the landscape architect, but without a further look at the records we can’t be certain. It could easily be another Lancelot Brown – for instance his own son. This post is just a quick follow-up.

Paul Sandby - Somerset House demolition - 1775Reading up on Brown’s life to get a little more understanding of what he was doing in that period, I found something intriguing.
Jane Brown writes that Lancelot Brown visited Lord Bute at Luton Hoo in 1774. Bute had apparently fallen from grace with everyone, including shooting star Sir (to be) Joseph Banks.1Although the quote from Bute in reply to a request from Banks, can be read in a lighter fashion than she seems to do (see note 2 for the reference).
Later, soon after Bute’s new garden at Highcliffe was laid out, Banks made sure the garden would contain several varieties of Banksia’s, a new species Banks brought in from Australia. Kristina Taylor and Robert Peel see that as a sign of respect from the side of Banks. See their: Passion, Plants and Patronage. 300 Years of the Bute Family Landscapes (London 2012), p88.
She then argues that Brown’s relationship with Joseph Banks may have been compromised by Brown’s loyalty to Lord Bute. (To be honest, I’m not really sure why she insists on making this point.)
Be that as it may, she continues:

Many years later, Lancelot’s youngest son, Thomas, claimed that Banks and his father were ‘old friends’, but there is no evidence for this.2Jane Brown, in Lancelot ‘Capability’ Brown. The omnipotent magician 1716-1783 (London 2012), p244.

Here’s where things get interesting, I think. Because both Joseph Banks and Lancelot Brown were listed in the very same masonic lodge.3Rev. Arnold Whitaker Oxford, No. 4, An introduction to the history of the royal Somerset House and Inverness Lodge acting by immemorial constitution (London 1928), p304; in the ‘Index Fratrum Ædis’. Prior to 1768, Banks had joined the Old Horn Lodge, which merged with the Somerset House Lodge in 1774.

Was Thomas Brown right? Or was he aware that both Banks and his father had belonged to the same lodge, and simply assumed that they were friends?
There is always good reason to be skeptical about such family lore. Besides, there still is no reason to rule out that Thomas’ elder brother (also Lancelot Brown) was the one registered in the lodge.

But Thomas would at least have known which Lancelot hung out with Banks, wouldn’t he? And if someone with his father’s name is listed in the annals of the same lodge Banks was a member of. Then… we still need proof.

Footnotes

Footnotes
↑1 Although the quote from Bute in reply to a request from Banks, can be read in a lighter fashion than she seems to do (see note 2 for the reference).
Later, soon after Bute’s new garden at Highcliffe was laid out, Banks made sure the garden would contain several varieties of Banksia’s, a new species Banks brought in from Australia. Kristina Taylor and Robert Peel see that as a sign of respect from the side of Banks. See their: Passion, Plants and Patronage. 300 Years of the Bute Family Landscapes (London 2012), p88.
↑2 Jane Brown, in Lancelot ‘Capability’ Brown. The omnipotent magician 1716-1783 (London 2012), p244.
↑3 Rev. Arnold Whitaker Oxford, No. 4, An introduction to the history of the royal Somerset House and Inverness Lodge acting by immemorial constitution (London 1928), p304; in the ‘Index Fratrum Ædis’.
Summary

Joseph Banks was vrijmetselaar en lid van dezelfde loge waar ene Lancelot Brown in de boeken staat vermeld. De jongste zoon van Brown herinnerde zich ‘jaren later’ blijkbaar dat Banks en zijn vader vrienden waren. In een recente publicatie wordt gesteld dat daar geen aanwijzingen voor zijn.
Kan het voorkomen van de naam Lancelot Brown in de annalen van dezelfde loge als Banks, een klein stukje bewijs zijn dat zij beiden lid waren van die loge? En misschien zelfs vrienden?

Continue reading

Was Lancelot Brown a Freemason?

Korte samenvatting ↓HGimages: collection HGmap: overview , , , , , , , 0

Usually, a question mark at the end of a title signifies that the answer to the question is an unequivocal ‘No!’. In this case the jury is still out.

Browsing in the Library and Museum of Freemasonry in London’s Freemasons Hall last Friday, I found that Lancelot Brown is listed in the ‘Index Fratrum Ædis’ of one of the oldest Masonic Lodges in London.1Rev. Arnold Whitaker Oxford, No. 4, An introduction to the history of the royal Somerset House and Inverness Lodge acting by immemorial constitution (London 1928), p305; in the ‘Index Fratrum Ædis’. Compiled in 1928, the index lists ‘Brown, Lancelot’ in the long overview of members of what was at the time called Somerset House Lodge and would later become known as the Royal Somerset House and Inverness Lodge. Lancelot Brown was apparently registered in 1775.2I had no time to further investigate this, as I had just one day to sift through the collection, and was essentially looking for other information. The lodge’s ‘annual returns’ do not seem to predate 1790.
Lancelot Brown is often referred to as ‘Capability’ Brown, a name which always -and rather distractingly- makes me think of Calamity Jane.

Somerset House, 1791

Somerset House in 1791. Aquatint and etching by J.C. Stadler. (© British Library)

Provided not a different Lancelot Brown is listed here (see further down), this seems to be the first confirmation that one of the world’s most famous landscape architects and garden designers had direct ties with the Freemasonry.3I do need to say thanks to Susan A. Snell, Archivist and Records Manager at the Library and Museum of Freemasonry, for her patient introduction to the collections and helpful selection of sources to browse. It is safe to say that this chance find would not have been possible without her skills in selecting sources.

However
Let’s not get ahead of ourselves, though. This listing does not give a conclusive answer that Brown was a Freemason. Brown could have been listed merely as a member of the lodge, who had not passed the initiation process. Besides, Lancelot Brown (1716-1783) also had a son called Lancelot Brown (1748-1802), who became an MP for Huntingdon in 1784.4Jane Brown, in Lancelot ‘Capability’ Brown. The omnipotent magician 1716-1783 (London 2012), calls his son Lance. That may just be a twist to better distinguish between the father and the son.
On page 226 she mentions how LB sr was appointed high sheriff, but how LB jr took on the daily tasks -apparently without people noticing. So it wouldn’t be the first time the son is confused with the father. This son would have been in his late twenties in 1775 and thus by all means old enough to join a lodge in his own right.

A lot of work still has to be done before this information is confirmed and/or properly put into context. That, I believe, is a nice task for researchers in Britain -if only for the practical reason of a closer proximity to the primary sources. Hopefully a conclusive answer is found in time for next year’s activities surrounding Brown’s tercentenary celebrations, taking place throughout England.
If Lancelot Brown (the father and landscape architect) indeed was a member of this particular lodge, the fact that at least one of these tercentenary activities shall take place in Somerset House, is very fitting.

 

Related articles

Footnotes

Footnotes
↑1 Rev. Arnold Whitaker Oxford, No. 4, An introduction to the history of the royal Somerset House and Inverness Lodge acting by immemorial constitution (London 1928), p305; in the ‘Index Fratrum Ædis’.
↑2 I had no time to further investigate this, as I had just one day to sift through the collection, and was essentially looking for other information. The lodge’s ‘annual returns’ do not seem to predate 1790.
Lancelot Brown is often referred to as ‘Capability’ Brown, a name which always -and rather distractingly- makes me think of Calamity Jane.
↑3 I do need to say thanks to Susan A. Snell, Archivist and Records Manager at the Library and Museum of Freemasonry, for her patient introduction to the collections and helpful selection of sources to browse. It is safe to say that this chance find would not have been possible without her skills in selecting sources.
↑4 Jane Brown, in Lancelot ‘Capability’ Brown. The omnipotent magician 1716-1783 (London 2012), calls his son Lance. That may just be a twist to better distinguish between the father and the son.
On page 226 she mentions how LB sr was appointed high sheriff, but how LB jr took on the daily tasks -apparently without people noticing. So it wouldn’t be the first time the son is confused with the father.
Summary

In de Library and Archive of Freemasonry in Londen vond ik de naam Lancelot Brown in de ‘index’ van de geschiedenis van een loge in Londen: Somerset House Lodge. Brown zou daar in 1775 zijn ingeschreven.
De vraag is echter of het om de landschapsarchitect gaat, of om diens gelijknamige zoon, die op dat moment bijna dertig jaar oud was. De inschrijving in het register hoeft tevens niet te betekenen dat hij vrijmetselaar was: hij kan ook zijn ingeschreven als ‘lid’, en nooit de initiatie hebben doorlopen.

Continue reading

Nymphs on the rocks

Korte samenvatting ↓HGimages: York House gardens HGmap: overview , , , , , , , , , , , , 1

These summer-drinks-with-ice-cubes filled days of early July beg for a title like this. Further inspiration came from the group of rock-climbing nymphs I recently encountered in the garden of York House, in Twickenham.

Cascade at York HouseThis group of Oceanides has been the focal point of the riverside garden1A part of the garden we’d call overtuin in Dutch, because seen from the house, it is on the other side of a public road. for over a century. They were placed in this part of York House’s garden in 1909, but the statues were originally created for the Surrey property of James Whitaker Wright.2This was called Lea Park, the name was later changed into Witley Park. This ‘financier’ was found guilty of fraud in 1904, after which he swallowed a cyanide pill and died.

Nymphs helpingThe group of statues from his collections found their way to several new owners, among whom Sir Ratanji Tata, the owner of York House.3Beale Park near Pangbourne is where similar statues are kept. Some of these statues were still packed in the original boxes in which they had arrived from Italy a few years earlier. The source for that story is remarkably credible. He even tells us the company responsible for the installation of this amputated group sent him to Italy to speak to an ‘Art Professor’ who possibly was responsible for the original design.4To, not necessarily with, as he did not speak English, and they lacked any knowledge of the Italian language. It is assumed that the statues were made by the Roman sculptor Orazio Andreoni.5Although the name of Italian sculptor Marabitti (fl 1904) is also mentioned by the Register of Parks and Gardens of Special Historic Interest (via Parks and Gardens UK).

In accordance with the drinks mentioned earlier, the philanthropic Tata family often used the site in front of this cascade for summer parties. Today the statues are known as Oceanids, representing just eight of the three thousand mythological daughters of Oceanus and his sister Tethys.6Locally they seem to be known simply as the Naked Ladies.
But there is more to the story. The top figure, rushed into the scene by two wild-eyed eh.. aquatic horses, can’t be a nymph herself.

Nymph or VenusThe others are looking up to at her in admiration, surprise and in awe (apart from the one almost tumbling over into the water and the two others pictured above). She, meanwhile, does not seem to acknowledge their existence: her introspective gaze and entire posture indicate absent-mindedness.
To further emphasize the difference in status between the statues, a pearl is presented to her by the only nymph wearing some form of clothing -clinging tight to her body because she has just emerged from the waters, but nonetheless some decorum is considered.

Presenting the pearl

The fact that the central figure is handling her long loose hair, and is honored by nymphs associated with the sea or ocean, could indicate that she represents Venus, a version of the Venus Anadyomene-type: ‘Venus emerging from the sea’.7This ‘Venus emerging from the sea’-image goes back to Pliny the Elder’s description of a painting by Apelles that had been brought to Rome.
While aquatic horses are not associated with Venus at all, wearing her long hair loose (sometimes wringing the water out of her hair) is an essential part of that image. For Venus, born out of the sea as an adult woman, the Oceanids at her feet can be logical companions, although they also do not occur in the story of her birth. The pearl she is presented with usually grows in a shell, precisely the vessel in which Venus after birth was blown ashore by Zephyr.
Closely associated with the Birth of Venus subject matter, the Venus Anadyomene was a popular subject in the late 19th century. Botticelli’s birth of Venus was particularly popular among British visitors to the Ufizzi in Florence. The York House version could be deliberately chosen to depict a moment when the new-born was still overwhelmed by the sudden rush of events.

The aquatic horses are an essential part of depictions of Oceanus himself, when they trawl his chariot through the waves. Knowing the provenance of this group, these horses could have originally belonged to a different set of statues ordered by Whitaker Wright. Or, for that matter, the statue that possibly is a Venus Anadyomene could originally not have belonged to this particular group at all.8But the Italian fountain at Beale Park does not have an Oceanus, nor does it seem to miss a Venus.
It seems to me that these statues tell a different story than previously presumed, and they need to be reexamined. If possible, other statues taken from Whitaker’s collection should be taken into account as well.

  • Edited to correct the name of Sir Ratan Tata, who I had called Ratanji. It appears that Ratanji was how he was generally known, but Ratan was his official name.
  • Updated @ July 25, 2015: I’ve added a comment to reflect the fact that since 2007 the central figure has indeed been tentatively identified as a Venus. With links to sources.

Location of York House in Twickenham

Location of York House in Twickenham.

Footnotes

Footnotes
↑1 A part of the garden we’d call overtuin in Dutch, because seen from the house, it is on the other side of a public road.
↑2 This was called Lea Park, the name was later changed into Witley Park.
↑3 Beale Park near Pangbourne is where similar statues are kept.
↑4 To, not necessarily with, as he did not speak English, and they lacked any knowledge of the Italian language.
↑5 Although the name of Italian sculptor Marabitti (fl 1904) is also mentioned by the Register of Parks and Gardens of Special Historic Interest (via Parks and Gardens UK).
↑6 Locally they seem to be known simply as the Naked Ladies.
↑7 This ‘Venus emerging from the sea’-image goes back to Pliny the Elder’s description of a painting by Apelles that had been brought to Rome.
↑8 But the Italian fountain at Beale Park does not have an Oceanus, nor does it seem to miss a Venus.
Summary

In de tuin van York House in Twickenham ligt een cascade waarop vrouwenfiguren in verschillende houdingen zijn uitgebeeld. Ze worden omschreven als een groep Oceaniden, maar die omschrijving dekt de lading niet. Het is geen homogene groep. De centrale figuur is wat betreft positie, handeling en gebrek aan interactie met de rest niet op hetzelfde niveau in te schalen. Ik vermoed dat het hier niet om een Oceanide gaat, maar om Venus, en wel om het type Venus Anadyomene.
De gevleugelde paarden met drakenstaarten(?) horen weliswaar niet bij de iconografie van Venus, maar het is bekend dat de gehele groep bestaat uit een deel van een partij beelden die ooit voor een andere opdrachtgever en een andere tuin waren besteld. In de verdeling van die boedel kunnen bij elkaar horende beelden van elkaar gescheiden zijn.

Continue reading

Harde en Evergreene Heester Trees, Shrobbs

English summary ↓HGimages: Huys ten Donck HGmap: Huys ten Donck , , , , , , , , , , , 0

Met deze termen adverteerde de Haarlemse kweker Jacobus Gans in november 1770.1Advertenties in de Oprechte Haerlemsche courant, 24 november 1770, p2; Oprechte Haerlemsche courant, 27 november 1770, p2. Als dat de interesse van de lezers nog niet had gewekt, dan wel Gans’ suggestie dat hij de Amerikaanse en Engelse bomen, struiken, planten en zaden -want daar ging het om- zelf in Londen was gaan halen. Het aan het Engels ontleende taalgebruik is mogelijk een aanwijzing dat dit type planten of beplanting in Nederland nog geen gemeengoed was.

17701124_OHCp2

Advertentie van Jacobus Gans uit de Oprechte Haerlemsche courant, 24 november 1770. Klik op de afbeelding om naar de bron (Delpher) te gaan.

Van belang voor mijn zojuist verschenen artikel2Van der Eijk, H.; ‘Harde en Evergreene Heester Trees, Shrobbs. De catalogi en kwekerij van de achttiende-eeuwse kweker Jacobus Gans.’, in: Cascade 24 (2015), nr 1, p.9-33. over Gans, was dat hij meldde in’t kort de gedrukte Lysten van deze planten te kunnen leveren. Binnen een maand, op 13 december 1770, adverteerde hij dat die lijsten klaar waren en bij hem konden worden opgevraagd.3Advertenties in de Oprechte Haerlemsche courant, 13 december 1770, p2; Oprechte Haerlemsche courant, 15 december 1770, p2.

Catalogi
Van Jacobus Gans (1737-na oktober 1796) zijn twee catalogi bekend, waarvan één gedateerd met het jaartal 1780. Het enig bekende exemplaar daarvan bevindt zich in de British Library, in een convoluut dat door Joseph Banks is samengesteld.4British Library, reference number B.168.(.2). In deze catalogus is een Voorberight opgenomen, waarin Gans een eerste catalogus uit 1771 noemt.
De andere catalogus is echter niet gedateerd. Voorheen werd de publicatiedatum iets vroeger dan 1780 geschat. Deze catalogus wordt namelijk in het archief van Huis Almelo bewaard, samen met een handgeschreven lijstje waarop het jaartal 1779 staat. Dus werd er de datering ‘vóór 1779?’ aan gehangen. Later, in 2012, werd de datering op basis van op dat moment bekende advertenties teruggeschroefd tot ‘circa 1775’.5H.M.J. Tromp, De Nederlandse Landschapsstijl in de Achttiende Eeuw (Leiden 2012), p55.

Ik besprak de advertenties uit 1770 met collega Arinda van der Does, die mij prompt op het bestaan van een andere ongedateerde catalogus van Gans wees, in het archief van de huizen Waardenburg en Neerijnen. Althans: de titelpagina was anders, voor de rest was de catalogus identiek aan de reeds bekende versie. Het meest in het oog springende verschil zat hem in de (op die titelpagina aangeven) vestigingsplaatsen van Gans: Haarlem op de nieuwe; Hillegom en Haarlem op de reeds bekende catalogus.
Gans kocht in de loop van 1771 onder andere de buitenplaats Duin en Weg in Hillegom en vestigde zijn kwekerij daar begin 1772.6Duin en Weg bestaat niet meer, het lijkt tussen 1815 en 1830 te zijn afgebroken. Een groot deel van de kwekerij van Gans lag overigens ten noorden van het dorp, ten zuiden van de Pastoorslaan. Die verhuizing maakt het, in combinatie met de gegevens op de titelbladen, mogelijk deze ongedateerde catalogus te identificeren als de door Gans genoemde catalogus van 1771. De door Arinda van der Does gevonden versie (Haarlem) is dan iets ouder dan de versie die we reeds kenden (Hillegom en Haarlem).

Naar alle waarschijnlijkheid gaat het inhoudelijk in beide gevallen om de Lysten waarmee Gans halverwege december 1770 adverteerde, maar dat is niet helemaal met zekerheid vast te stellen.

Rotterdam
De eerste buitenplaatseigenaar waarvan tot nu toe bekend is dat hij bij Gans kocht, is Cornelis Groeninx van Zoelen (1740-1791), eigenaar van Huys ten Donck bij Ridderkerk. Uit een kwitantie in het archief blijkt dat Gans hem op 4 augustus 1771 een breed laef magnolia leverde (weer dat ‘Engels’: broad leaf, bedoelde hij waarschijnlijk).

NL-RtSA_30_1332_x1

Kwitantie van Jacobus Gans uit het archief van Huys ten Donck, betaald 21 februari 1772. Photo: Stadsarchief Rotterdam.

Groeninx van Zoelen behoorde tot de rijkste regentenfamilies van Rotterdam en was ten tijde van deze aankoop al enige jaren bezig met een landschappelijke aanleg. In 1769 liet hij een Engels bosje aanleggen bij Huys ten Donck, in november 1769 betaalde hij de Leidse kweker Valkenburg voor geleverde planten7Tromp, op.cit, meldt op p233 de werkzaamheden aan dit bosje; de betaling aan Valkenburg komt uit het kasboek van Huys ten Donck (Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 30, Archief van het Huys ten Donck, inv.nr. 63, kasboeknotitie dd 22 november 1769: aan Valkenburg te Leyde voor boome. Ik schreef al eerder over de magnolia die hij in het voorjaar van 1771 bij diezelfde kweker had gekocht. Het lijkt bijzonder dat Groeninx van Zoelen een paar maanden later opeens naar een andere kweker overstapte om een zelfde soort boom te kopen. Maar zo bijzonder hoeft dat niet te zijn (nog afgezien van het feit dat Groeninx van Zoelen zelf wel uitmaakte waar hij zijn waren kocht :-)).

Uit mijn onderzoek blijkt dat Gans in 1770 een negotie was aangegaan met een Rotterdamse ondernemer die we in de tuinhistorische wereld nog niet kennen: Bastiaan Molewater (1734-1780). Molewater zat op dat moment samen met Groeninx van Zoelen in het bestuur van een Rotterdamse assurantiemaatschappij, maar hij bezat voor zover bekend zelf geen tuin van betekenis. Desondanks financierde hij tussen 1770 en 1780 iedere stap die Gans zette.

Uiteindelijk blijkt dat het verschijnen van zowel de eerste (1770/71) als de tweede catalogus van Gans (1780) direct samenhing met het wel en wee van deze geldschieter. Of het hier ging om een eenvoudige zakendeal, of om het opzetten van iets dat alleen maar een horticultureel mecenaat kan worden genoemd, wordt echter niet duidelijk. Voor beide partijen liep het in ieder geval desastreus af.

Leest het Cascade Bulletin! (En ook deze Cascade weblog, waar in de commentaren extra en soms nieuwe informatie wordt gegeven.)

Footnotes

Footnotes
↑1 Advertenties in de Oprechte Haerlemsche courant, 24 november 1770, p2; Oprechte Haerlemsche courant, 27 november 1770, p2.
↑2 Van der Eijk, H.; ‘Harde en Evergreene Heester Trees, Shrobbs. De catalogi en kwekerij van de achttiende-eeuwse kweker Jacobus Gans.’, in: Cascade 24 (2015), nr 1, p.9-33.
↑3 Advertenties in de Oprechte Haerlemsche courant, 13 december 1770, p2; Oprechte Haerlemsche courant, 15 december 1770, p2.
↑4 British Library, reference number B.168.(.2).
↑5 H.M.J. Tromp, De Nederlandse Landschapsstijl in de Achttiende Eeuw (Leiden 2012), p55.
↑6 Duin en Weg bestaat niet meer, het lijkt tussen 1815 en 1830 te zijn afgebroken. Een groot deel van de kwekerij van Gans lag overigens ten noorden van het dorp, ten zuiden van de Pastoorslaan.
↑7 Tromp, op.cit, meldt op p233 de werkzaamheden aan dit bosje; de betaling aan Valkenburg komt uit het kasboek van Huys ten Donck (Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 30, Archief van het Huys ten Donck, inv.nr. 63, kasboeknotitie dd 22 november 1769: aan Valkenburg te Leyde voor boome.
Summary

Published: my piece about the 18th century nurseryman Jacobus Gans, whose bold move from Haarlem to Hillegom (and his purchase of an estate there in 1771), is now explained. His formerly unknown partnership with Rotterdam merchant Bastiaan Molewater (1734-1780) played a deciding role in the rise and fall of his nursery.
The move itself makes it possible to put a date on Gans’ undated catalogues, especially because an unknown version has come to light, on which his sole address is still in Haarlem only.

Gans had ‘English’ and ‘American’ plants for sale, and mentioned that he had gone to England himself to collect them there. His use of ‘English’ terms when advertising the sales catalogue of these plants (see the advert and the title of this post), shows that no proper Dutch vocabulary was available (yet) for this type of planting material.

Continue reading

Van ‘Booneboom van Carolina’ tot mondaine plant: Wisteria

English summary ↓HGimages: De Hartekamp HGmap: De Hartekamp , , , , , , , , , , , , 2

Een aantal maanden geleden kreeg ik de vraag of ik wist wanneer de blauwe regen, of Wisteria, populair werd in Nederland. De aanleiding was een praktische: bij de organisatie waar de vragensteller werkt, staat een oude blauwe regen aangeplant, en daar wilde men wel meer over weten.

Eerlijk gezegd had ik geen idee. Ik dacht direct aan de late 19de, begin 20ste eeuw, maar echte bewijzen vond ik er niet zo snel voor. Cottage-stijl, pergola, Wisteria, dat was ongeveer de gedachtegang.
Maar mijn interesse was gewekt, en mijn hopeloos verouderde versie van ‘Boom’ wist alleen te melden dat tussen 1816 en 1820 vanuit Azië verschillende soorten Wisteria in Engeland waren geïntroduceerd.1Dr B.K. Boom, Nederlandse Dendrologie (Wageningen 1982 -12de druk), p290. Dat zegt niets over Nederland en bovendien is met een introductie van een plant de populariteit nog niet bewerkstelligd. Dus ik was blij om in de loop van de jaren 1850 krantenberichten te vinden, waarin werd gemeld welke kwekers de grootst bloeiende Wisteria’s hadden gekweekt. Er werden zelfs prijzen uitgereikt.2De wedstrijden werden uitgeschreven door de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot aanmoediging van den Tuinbouw. De hoofdprijs was een zilveren medaille. In 1856 won M.A.F.H. Hoffman.
Ik heb er geen studie van gemaakt, maar als er kwekerswedstrijden worden uitgeschreven, dan schijnt het mij toe dat een plant populair is, of men wil heel graag dat de plant populair wordt. Deze periode zou ook prima passen in de geschiedenis van de organisatie in kwestie.

1817 Glycine sinensisGlycine
Maar die krantenberichten meldden een alternatieve soortnaam, die me ook al bij Boom was opgevallen: Glycine. Deze oorspronkelijke soortnaam werd vanaf de vroege 19de eeuw geleidelijk aan vervangen door Wisteria, maar de oude naam bleef nog wel een tijd in gebruik -zoals dat gaat. Springer gebruikte de naam Glycine in 1919 nog in het beplantingsplan van villa De Beemd in Helmond.3Constance D.H. Moes, L.A. Springer. Tuinarchitect, dendroloog 1855-1940 (Rotterdam 2002), p290, als Glycine chinensis.

Even los van de populariteitsvraag, begon bij mij de vraag te rijzen wanneer de Wisteria nu eigenlijk voor het eerst in Nederland te zien was geweest.
Die zoektocht leidde verder terug dan ik in eerste instantie voor mogelijk hield.

Dat andere continent
Waar Boom zich richtte op de uit Azië afkomstige soorten (en waarom niet, onze historische banden met meerdere landen op dat continent zijn sterk), zijn er ook soorten Wisteria afkomstig uit Noord-Amerika. Er is hier sprake van andere historische banden, andere aanvoerroutes, maar aan beide voorwaarden wordt ook hier voldaan.
De hierboven weergegeven afbeelding komt uit Curtis’s Botanical magazine4Vol.46 (1817-1818); het gaat om plaat nummer 2083 en de twee pagina’s tekst met beschrijving erachter. De plant zou drie jaar voor verschijning zijn ingevoerd vanuit China, meegekomen op het schip van ene kapitein Welbank -geheel in lijn met wat Boom meldde. Op het moment van publicatie bevond de plant zich op een buiten genaamd Rooksnest Park, bij Godstone in Surrey. De eigenaar was Charles Hampden Turner, de tuinman die de plant in leven probeerde te houden luisterde naar de naam D. McLeod. en is een uit Azië afkomstige struik. Hij wordt in deze beschrijving Glycine Chinensis genoemd (Chinese Glycine), en duidelijk in dezelfde categorie geschaard als een reeds van Linnaeus bekende soort, de Glycine frutescens. Een vrijwel gelijktijdig verschenen Engelstalige bron schrijft over Glycine dat hij knobbed rooted liquorice heet, maar dat G. frutescens ook wel Carolina kidney-bean tree wordt genoemd.5George Gregory, A new and complete Dictionary of Arts and Sciences, vol. 2 (Philadelphia 1819), lemma Glycine.
Miller’s Dictionary uit 1754 noemt hem ook Glycine en ook hier met de Engelse naam knobbed rooted liquorice. In alle gevallen denk je dan in eerste instantie: daar kunnen ze geen Wisteria mee bedoelen. Maar als je de beschrijving uit 1819 leest, is het helder: we hebben het over dezelfde plant.

De Hortus Cliffortianum
Hoe zit dat dan in Nederland? De Nederlandse vertaling van Philip Millers Dictionary, verschenen in 1745, noemt hem niet. In de eerste catalogus van de kweker Jacobus Gans, uit 1771, staat de Glycine echter wel degelijk genoemd.6Naar verwachting verschijnt in het volgende nummer van het Cascade bulletin een artikel van mijn hand over deze kweker, zijn kwekerij en catalogi. Daarin betoog ik dat de niet gedateerde catalogus van Gans, tot nu toe alleen bekend uit het archief van Huis te Almelo, uit 1771 moet dateren (eigenlijk uit december 1770, maar die twee weken negeren we maar, aangezien Gans zelf later ook over zijn catalogus van 1771 spreekt). Gans verwijst voor de naamgeving in dit geval naar Linnaeus’ standaardwerk, in zijn woorden Species Plantarum, nouvelle Edition.
Maar bij de naam Linnaeus gaan in Nederland de gedachten direct uit naar De Hartekamp in Heemstede, de plantencollectie van George Clifford aldaar, en Linnaeus’ beschrijving van diens plantencollectie en herbarium in de Hortus Cliffortianum (uitgave 1738). En jawel: op pagina 361 staat hij daarin vermeld.

De Viridarium Cliffortianum
Nu is de Hortus Cliffortianum een overzicht van alle planten die in de tuin stonden, aangevuld met planten uit het zeer uitgebreide herbarium van George Clifford. De vraag die dan nog rest is: was er een levend exemplaar aanwezig, of had hij ‘slechts’ een herbarium-exemplaar?
Gelukkig is er de Viridarium Cliffortianum, een in 1737 verschenen en eveneens door Linnaeus opgestelde lijst van plantensoorten die daadwerkelijk in de tuin van Clifford groeiden.7Op 20 soorten na, zo schrijft hij in zijn voorwoord, want die waren inmiddels overleden… Ook daar staat hij in, op pagina 72, als Glycine radice tuberosa -daar zijn die ‘knobbelige wortels’ weer.

Tot slot
Dus de Glycine, ofwel blauwe regen, of Wisteria, was in 1737 in ieder geval fysiek in ons land aanwezig. Dan is de vraag: waar had Clifford deze vandaan, want hij ontving planten uit Noord-Amerika én Azië?
Of er daarna sprake is geweest van veelvuldig gebruik, zal uit onderzoek moeten blijken. Op een lijstje dat meer dan 40 jaar later werd opgesteld, bewaard in het archief van Huis te Almelo, staat hij in ieder geval vermeld: als nr 21, niet helemaal correct geschreven als Glicine, en voorzien van de fraaie Nederlandse naam Booneboom van Carolina.8Historisch Centrum Overijssel, Toegangsnummer 0214, Archief van Huis Almelo, inv.nr. 1519. Waarschijnlijk staat er Glicine frutescens Carolina, maar door de slechte staat waarin dit hele tere briefje verkeert, is dat niet met zekerheid te zeggen. De status van dit lijstje is onduidelijk. Is het een bestellijst, of een wensenlijst? Of is het om een andere reden opgesteld?
1779 Glicine Almelo

Detail van de achterzijde van een lijst met plantennamen in de collectie van Huis Almelo, gedateerd ‘1779’ op de voorkant. Op nr. 21 staat: Glicine [frutescens Carolina], Booneboom van Carolina. Photo: HvdE.

Waarschijnlijk kwam de naam blauwe regen pas toen de plant daadwerkelijk populair werd, mogelijk ook in combinatie met die andere populaire plant, de gouden regen. Het welluidende Booneboom van Carolina uit 1779 staat dan model voor (en tegelijkertijd in contrast tot) de tamelijk geruisloze introductie in ons land van wat later ontegenzeggelijk een mondaine plant zou worden.

Footnotes

Footnotes
↑1 Dr B.K. Boom, Nederlandse Dendrologie (Wageningen 1982 -12de druk), p290.
↑2 De wedstrijden werden uitgeschreven door de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot aanmoediging van den Tuinbouw. De hoofdprijs was een zilveren medaille. In 1856 won M.A.F.H. Hoffman.
↑3 Constance D.H. Moes, L.A. Springer. Tuinarchitect, dendroloog 1855-1940 (Rotterdam 2002), p290, als Glycine chinensis.
↑4 Vol.46 (1817-1818); het gaat om plaat nummer 2083 en de twee pagina’s tekst met beschrijving erachter. De plant zou drie jaar voor verschijning zijn ingevoerd vanuit China, meegekomen op het schip van ene kapitein Welbank -geheel in lijn met wat Boom meldde. Op het moment van publicatie bevond de plant zich op een buiten genaamd Rooksnest Park, bij Godstone in Surrey. De eigenaar was Charles Hampden Turner, de tuinman die de plant in leven probeerde te houden luisterde naar de naam D. McLeod.
↑5 George Gregory, A new and complete Dictionary of Arts and Sciences, vol. 2 (Philadelphia 1819), lemma Glycine.
↑6 Naar verwachting verschijnt in het volgende nummer van het Cascade bulletin een artikel van mijn hand over deze kweker, zijn kwekerij en catalogi. Daarin betoog ik dat de niet gedateerde catalogus van Gans, tot nu toe alleen bekend uit het archief van Huis te Almelo, uit 1771 moet dateren (eigenlijk uit december 1770, maar die twee weken negeren we maar, aangezien Gans zelf later ook over zijn catalogus van 1771 spreekt).
↑7 Op 20 soorten na, zo schrijft hij in zijn voorwoord, want die waren inmiddels overleden…
↑8 Historisch Centrum Overijssel, Toegangsnummer 0214, Archief van Huis Almelo, inv.nr. 1519. Waarschijnlijk staat er Glicine frutescens Carolina, maar door de slechte staat waarin dit hele tere briefje verkeert, is dat niet met zekerheid te zeggen. De status van dit lijstje is onduidelijk. Is het een bestellijst, of een wensenlijst? Of is het om een andere reden opgesteld?
Summary

A question about the popularity of the Wisteria in The Netherlands, led me towards a search for the first occurence of that plant in the country. That search sent me back in time further than I expected: to 1737, George Clifford’s garden at De Hartekamp in Heemstede. Linnaeus’ publications about this garden mention the plant, under its original name Glycine.

Continue reading

1760s Hanoverian landscape gardens, and a masonic lodge

Korte samenvatting ↓HGimages: Marienwerder HGmap: Germany , , , , , , , , , , , , , , , , , , , 0

As the son of George II’s mistress, Johann Ludwig von Wallmoden grew up in St. James’s Palace in London.1Ralf Bormann, ‘Johann Ludwig von Wallmoden-Gimborn’, in: The Hanoverians on Britain’s Throne 1714-1837. Catalogue of the exhibition held in 2014 in the Niedersächsisches Landesmuseum Hannover and Museum Schloss Herrenhausen (Hannover 2014), p.262. He was created Count (Graf) Johann Ludwig von Wallmoden-Gimborn in 1781. He was taken there by his mother, Amalie von Wallmoden, who (at the recommendation of Robert Walpole) joined King George II in London in 1737. The boy’s father stayed behind in Göttingen, Germany, where his son would later join him and study. After the Seven Year’s war, during which he rose to the rank of general, Johann Ludwig von Wallmoden relocated to Hanover, to the Wallmoden Schloss, situated between the city and the royal palace of Herrenhausen.2His mother had retreated there in 1761 after George II’s death the year before. In the latter half of 1764 Von Wallmoden would embark on his Grand Tour to Italy, where he heard the news of his mother’s death.

1760’s landscape gardens in Hanover
In 1766, the year following his mother’s passing, he started an extensive refurbishment of both the house and garden in Hanover.3Michael Rohde, ‘Zur Geschichte des Georgengartens und seiner Keimzellen: Wallmodengarten und Wangenheimgarten’, in: „Zurück zur Natur“. Idee und Geschichte des Georgengartens in Hannover-Herrenhausen. Catalogue of an exhibition in the Wilhelm-Busch-Museum (Göttingen 1997), p.11–40. A remark by Von Wallmoden himself indicates that work on the Georgengarten already started in 1761, i.e. when his mother returned from Engeland. The first known design is dated 1766, so it remains uncertain what -if at all- happened earlier. The house is currently known as the Wilhelm-Busch-Museum, the garden has since been reorganized, renamed into the Georgengarten, and turned into a rather dull city park with a few nice (19th century) features.
Von Wallmoden went to Vienna that same year, after being appointed ambassador of Great-Britain at the Imperial Court. The garden he had made for himself back home, a design by Johann Dietrich Heumann, is now known as one of the first German gardens in the landscape style -no surprise, given his childhood.4Earlier landscape gardens in Germany were those at Harbke, and Otto von Munchhausen’s garden at Schwöbber -although the latter didn’t strive or advise to create a landscape garden like the English; his was more an irregular garden filled with rare plant specimens. See: Marcus Köhler: ‘„Wenn wir erst einen ins Wilde angelegten Garten zu sehen gewohnt sind …“. Die frühen Landschaftsgärten von Harbke und Schwöbber.’ In: Die Gartenkunst (5/1993), Heft 1, p.101-125.

Herrenhauser Allee with Georgengarten on the right

Herrenhauser Allee in Hanover in March 2014, with only a small part of the Georgengarten visible through the trees on the right. Photo: HvdE.

Around that same time another citizen of Hanover began to experiment with the new garden style. His name was Jobst Anton von Hinüber, Postmaster (among many other appointments) in the Kurfürstentum Hannover. In 1760 he was appointed Amtsmann of the cloister convent of Marienwerder. At the time, his garden was also called Marienwerder, but is now better known under the name Hinübersche Garten. It lies to the west-northwest of Hanover, on the rive droit of the Leine river. Von Hinüber is thought to have started ‘landscaping’ the garden in 1767, just after Von Wallmoden had begun work on hís garden closer to town. The Hinübersche Garten was once filled with bridges, pavilions, garden seats and many signs with poetic lines (often in English). It is now but a shadow of its earlier splendour, but local volunteers are in the process of reinvigorating the garden.

The so-called Hexenturm, Marienwerder

Hinübersche Garten, the so-called Hexenturm, one of the few remaining structures in the garden. Photo: HvdE.

So it is possible and plausible that these men knew and influenced each other. Both also had first-hand knowledge of gardens in England. Von Hinüber had at first only paid a short visit in 1737, but that was apparently long enough to be inspired: his other garden near Hanover was also laid out in the landscape style.5This garden at the Posthof was described by Hischfeld in 1785: C.C.L. Hirschfeld, Theorie der Gartenkunst, Fünfter Band (1785), p.197-203. In 1776 Von Hinüber returned to England, where he saw Whitton Park and other gardens.6Hartmut von Hinüber, ‘Jobst Anton von Hinüber – der Schöpfer des Gartens in Hannover-Marienwerder’, in: Der Hinübersche Garten in Hannover-Marienwerder. Eine freimaurerische Anlage (Hannover 2011), p.8-9.

The lodge Friedrich (zum weißen Pferde)
But there is another connection between both men, that seems to have escaped most writers about this development in Hanoverian garden history: both were Freemasons, and more importantly, they were members of the same lodge.7I’m conscious of the fact that a publication mentioning this, may exist -in which case I missed it. It is, for example, possible that Michael Rohde wrote about this in his 1997 ‘Parkpflegewerk‘ for the Hinübersche Garten -which I have not seen. (Michael Rohde, Parkpflegewerk Hinüberscher Garten im Hannover-Marienwerder (Hannover 1997). But it is certain he does not in his history of the Georgengarten in both an exhibition catalogue (Michael Rohde, op.cit. (Göttingen 1997), p.11–40.), nor in a standard work on next-door Herrenhauser Garten (Michael Rohde, ‘Der Georgengarten. Geschichte und Gestaltung.’, in: Marieanne von König (hrgs), Herrenhausen. Die Königlichen Gärten in Hannover (Göttingen 2006), p.221-236. The book about the Hinübersche Garten (see note 12) does not mention the Georgengarten, nor Von Wallmoden.
Von Hinüber (a generation older than Von Wallmoden) entered the Hanoverian lodge Friedrich in 1749, three years after it was established in 1746. Between 1753-1755 he was ‘Meister vom Stuhl’ in the lodge. In 1755 he became the first Provincial Grand Master of the Kurfürstentum Hannover, a position he would keep until 1765. In the meantime he had also been member of a lodge in Celle, and established another Hanoverian lodge called George. This would in 1765 merge with the lodge Friedrich, to form the lodge Friedrich zum weißen Pferde (the lodge and the name still exist now, 250 years later).8Hartmut von Hinüber, op.cit., p.9. Von Hinüber’s gardener was Georg Friedrich Dinglinger, himself a Freemason.9Hartmut von Hinüber, op.cit., p.16. The first person to print a description of the Hinübersche Garten was Hirschfeld, whose lengthy description of the garden layout and its features is a good read: C.C.L. Hirschfeld, op.cit., p.204-231 (as Marienwerder). But no word about possible masonic influences here as well.

The lodge was still just called Friedrich when Von Wallmoden presided over it as its Worshipful Master, in 1763-64.10Ralf Bormann, op.cit. Although Von Wallmoden seems to have been an exemplary figure in Enlightenment Germany, his masonic inclination is never mentioned in relation to his garden.11Not even when one expects it would (at least) get a mention, like here: Gotthardt Früsorge, ‘”Das Wohl der Länder und ihrer Freunde zu befördern”. Graf Johann Ludwig von Wallmoden-Gimborn in lichte der Aufklärung’, in: „Zurück zur Natur“. Idee und Geschichte des Georgengartens in Hannover-Herrenhausen. Catalogue of an exhibition in the Wilhelm-Busch-Museum (Göttingen 1997), p.65-72.

Masonic gardens or Freemasons’ gardens?
Does the fact that both men were masons by itself mean that both these gardens can be called ‘masonic gardens’? Certainly not. But the masonic nature of the Hinübersche Garten is being emphasized with force by the Hanoverian lodge, who seem certain they have the necessary information to back up that claim.12See their publication: Hartmut von Hinüber, Peter Krüger, Siegfried Schildmacher, Der Hinübersche Garten in Hannover-Marienwerder. Eine freimaurerische Anlage (Hannover 2011). It is available in .pdf here.
Then again, the men’s first-hand experience of gardens in England; the fact that they were both interested in this new gardening style; and that both had the opportunity to develop and execute extensive garden plans, may be all there is to it. Freemasons could often be seen spearheading developments in all kinds of fields, including gardening. The point here is to show that it seems these two men, members of the same lodge, fulfilled that role in Hanover in the 1760s.

And thus this lodge called Friedrich (zum weissen Pferde), and its members at this time, turn out to be of vital interest for the development of landscape gardening in the German part of the Personalunion. More research into this lodge and its members might reveal more treasures.

Footnotes

Footnotes
↑1 Ralf Bormann, ‘Johann Ludwig von Wallmoden-Gimborn’, in: The Hanoverians on Britain’s Throne 1714-1837. Catalogue of the exhibition held in 2014 in the Niedersächsisches Landesmuseum Hannover and Museum Schloss Herrenhausen (Hannover 2014), p.262. He was created Count (Graf) Johann Ludwig von Wallmoden-Gimborn in 1781.
↑2 His mother had retreated there in 1761 after George II’s death the year before.
↑3 Michael Rohde, ‘Zur Geschichte des Georgengartens und seiner Keimzellen: Wallmodengarten und Wangenheimgarten’, in: „Zurück zur Natur“. Idee und Geschichte des Georgengartens in Hannover-Herrenhausen. Catalogue of an exhibition in the Wilhelm-Busch-Museum (Göttingen 1997), p.11–40. A remark by Von Wallmoden himself indicates that work on the Georgengarten already started in 1761, i.e. when his mother returned from Engeland. The first known design is dated 1766, so it remains uncertain what -if at all- happened earlier.
↑4 Earlier landscape gardens in Germany were those at Harbke, and Otto von Munchhausen’s garden at Schwöbber -although the latter didn’t strive or advise to create a landscape garden like the English; his was more an irregular garden filled with rare plant specimens. See: Marcus Köhler: ‘„Wenn wir erst einen ins Wilde angelegten Garten zu sehen gewohnt sind …“. Die frühen Landschaftsgärten von Harbke und Schwöbber.’ In: Die Gartenkunst (5/1993), Heft 1, p.101-125.
↑5 This garden at the Posthof was described by Hischfeld in 1785: C.C.L. Hirschfeld, Theorie der Gartenkunst, Fünfter Band (1785), p.197-203.
↑6 Hartmut von Hinüber, ‘Jobst Anton von Hinüber – der Schöpfer des Gartens in Hannover-Marienwerder’, in: Der Hinübersche Garten in Hannover-Marienwerder. Eine freimaurerische Anlage (Hannover 2011), p.8-9.
↑7 I’m conscious of the fact that a publication mentioning this, may exist -in which case I missed it. It is, for example, possible that Michael Rohde wrote about this in his 1997 ‘Parkpflegewerk‘ for the Hinübersche Garten -which I have not seen. (Michael Rohde, Parkpflegewerk Hinüberscher Garten im Hannover-Marienwerder (Hannover 1997). But it is certain he does not in his history of the Georgengarten in both an exhibition catalogue (Michael Rohde, op.cit. (Göttingen 1997), p.11–40.), nor in a standard work on next-door Herrenhauser Garten (Michael Rohde, ‘Der Georgengarten. Geschichte und Gestaltung.’, in: Marieanne von König (hrgs), Herrenhausen. Die Königlichen Gärten in Hannover (Göttingen 2006), p.221-236. The book about the Hinübersche Garten (see note 12) does not mention the Georgengarten, nor Von Wallmoden.
↑8 Hartmut von Hinüber, op.cit., p.9.
↑9 Hartmut von Hinüber, op.cit., p.16. The first person to print a description of the Hinübersche Garten was Hirschfeld, whose lengthy description of the garden layout and its features is a good read: C.C.L. Hirschfeld, op.cit., p.204-231 (as Marienwerder). But no word about possible masonic influences here as well.
↑10 Ralf Bormann, op.cit.
↑11 Not even when one expects it would (at least) get a mention, like here: Gotthardt Früsorge, ‘”Das Wohl der Länder und ihrer Freunde zu befördern”. Graf Johann Ludwig von Wallmoden-Gimborn in lichte der Aufklärung’, in: „Zurück zur Natur“. Idee und Geschichte des Georgengartens in Hannover-Herrenhausen. Catalogue of an exhibition in the Wilhelm-Busch-Museum (Göttingen 1997), p.65-72.
↑12 See their publication: Hartmut von Hinüber, Peter Krüger, Siegfried Schildmacher, Der Hinübersche Garten in Hannover-Marienwerder. Eine freimaurerische Anlage (Hannover 2011). It is available in .pdf here.
Summary

Vanwege de ‘Personalunion’ tussen het Britse rijk en het Keurvorstendom Hannover waren de onderlinge banden tussen 1714 en 1837 bijzonder sterk. Toch duurde het ook in het Duitse deel van de unie -net als in Nederland- tot in de 1760-er jaren, voordat de landschapsstijl doorbrak. Twee voortrekkers van de stijl in Hannover blijken tevens vrijmetselaar te zijn geweest, en bovendien lid van dezelfde loge.

Continue reading

Het secreet op de Hemelse Berg

English summary ↓HGimages: Hemelse Berg HGmap: Hemelse Berg , , , , , , , , , , , 1

In juli 1763 ondernam Anna Maria de Neufville* een ‘Gelders Ryssie’, samen met haar vader Jan Isaac de Neufville en de heer en mevrouw Roos. Anna Maria hield een dagboek van dit reisje bij.1Stadsarchief Amsterdam, toegang 88, Archief van de familie Brants en aanverwante families, inv.nr. 168. Op zaterdag 16 juli kwam het gezelschap aan in Arnhem, waar zij logeerden bij de burgemeester van de stad, Jan Nanning van der Hoop. Uiteraard konden zij er niet omheen -als ze dat al hadden gewild- om het bij Oosterbeek gelegen buiten van de burgemeester te bezoeken. De dag na aankomst in de stad rustte het gezelschap eerst even uit, at vroeg en ging daarna op weg naar de Hemelse Berg.
De beschrijving van dit bezoek op zondag 17 juli 1763 is heel summier, en karakteristiek achttiende-eeuws gezien de ontbrekende leestekens, maar ik geef hem hier toch vanwege het opvallende detail dat de jonge Anna Maria noemt:

(…) den Hemelsche Berg ‘t welke zeer schoon is dog zonder opschik met verrukkelijke gezichten onder andere een tuynhuyssie dat op een berg staat waar van men behalve verschyde dorpe Cleef, Nimwegen en den eltener Berg kan zien (op hetselve tuynhuyssie is een secreet met een fontyn daar in) -ons op die plaats wel gediverteert hebbende arriveerde wy te 8 uur weer te arnhem.

Monument op de Hemelse BergAbraham van der Hoop had in 1735 een herenhuis laten plaatsen op zijn buiten, en dat er een koepel met uitzicht naar alle zijden op de top van de berg werd gebouwd, was natuurlijk volkomen normaal. Toen zijn zoon Jan Nanning van der Hoop in 1763 eigenaar van de Hemelse Berg was, stond deze er dus nog steeds.2De kadastrale minuutplan uit 1818 gaf op deze plaats nog steeds een achthoekige koepel op een kruising van lanen aan.
Maar stromend water op de top van een berg was bijzonder. Een secreet bij een tuynhuyssie (belvedère, of koepel) was dat mogelijk eveneens.

In 1896 werd op deze plaats een gedenkzuil opgericht, voor de familie die destijds eigenaar was van de Hemelse Berg.3Gemaakt door H. Hutjens in opdracht van de burgerij van Oosterbeek. (Zie bijvoorbeeld: Ronald Stenvert, Chris Kolman, Sabine Broekhoven, Ben Olde Meierink en Marc Tenten, Monumenten in Nederland. Gelderland. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist / Waanders Uitgevers, Zwolle 2000, p.270.) De auteur Johannes Kneppelhout (pseudoniem: Klikspaan) was van 1847 tot zijn overlijden in 1885 eigenaar geweest van de Hemelse Berg. Zijn vrouw Ursula Martha Kneppelhout-van Braam bleef dat tot haar dood in 1919. Van enig uitzicht is geen sprake meer.

*De term ‘secreet’ uit de titel verwijst op geen enkele wijze naar de schrijfster van dit reisdagboekje. Ik gebruik de term slechts, net als zij deed, om de op de berg aanwezige voorziening te benoemen.

Footnotes

Footnotes
↑1 Stadsarchief Amsterdam, toegang 88, Archief van de familie Brants en aanverwante families, inv.nr. 168.
↑2 De kadastrale minuutplan uit 1818 gaf op deze plaats nog steeds een achthoekige koepel op een kruising van lanen aan.
↑3 Gemaakt door H. Hutjens in opdracht van de burgerij van Oosterbeek. (Zie bijvoorbeeld: Ronald Stenvert, Chris Kolman, Sabine Broekhoven, Ben Olde Meierink en Marc Tenten, Monumenten in Nederland. Gelderland. Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist / Waanders Uitgevers, Zwolle 2000, p.270.) De auteur Johannes Kneppelhout (pseudoniem: Klikspaan) was van 1847 tot zijn overlijden in 1885 eigenaar geweest van de Hemelse Berg. Zijn vrouw Ursula Martha Kneppelhout-van Braam bleef dat tot haar dood in 1919.
Summary

Not far from the Airborne-museum in Oosterbeek, near Arnhem, are the remains of the former estate ‘de Hemelse Berg’ (Heavenly Hill). A pavilion was built on top of one of the highest hills in the park. It did not only offer pleasant views to the surrounding countryside, but also a restroom with running water, a traveler noted in 1763. The same spot is now occupied by a late 19th century monument, dedicated to the family who at the time owned the estate.

Continue reading

Published: Giudici’s 1777 ruin for Huys ten Donck

Samenvatting ↓HGimages: Huys ten Donck HGmap: Huys ten Donck , , , , , , , , , 0

The year ends well, with the latest issue of PorteFolly waiting for me when I came home yesterday. Among all other interesting articles in this publication of the DonderbergGroep, the Dutch foundation for Follies and other garden buildings, there is one by me. The article is a reworking of this earlier blogpost.

It revolves around my discovery of the architect of the ‘ruin’ in the park of Huys ten Donck, Giovanni Giudici (who signed his name as: Jan Giudici). There are more results to come in the near future, so sifting trough -in this case- 29 piles of receipts (like the one below) does yield results.


Receipts, still stored in the archive of Huys ten Donck, reveal that Giudici (1746-1819) designed the ruin, and built it in 1777. It was finished with a layer of stucco, something we did not know before.
The article also touches upon the possibility that Giudici may have designed some stucco decorations in Huys ten Donck itself. That is for specialists to pursue.

Thank you all for visiting and for showing interest over this past year. I wish you all a productive and joyous 2015.

Summary

Ter gelegenheid van het verschijnen van mijn laatste publicatie: Van der Eijk, H.; ‘Jan Giudici, ontwerper van de ruïne in het park van Huys ten Donck’, in: PorteFolly nr.41 (winter 2014), p17-20.

Continue reading